Opinie: "Het succes van Europa ligt in de regio"

De Brexit beheerst het nieuws in aanloop naar de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei. Met een Verenigd Koninkrijk dat uit de Europese Unie wil stappen en zich terugtrekt achter nieuwe grenzen en barrières. Gedeputeerde Annemieke Traag van de provincie Overijssel ziet in de Nederlandse grensregio’s juist de tegenovergestelde beweging: hier wordt gewerkt aan het wegwerken van grensbelemmeringen. Grensoverschrijdend worden vraagstukken aangepakt op het gebied van arbeidsmarkt, economische groei, mobiliteit en transport en milieu. Met de decentrale overheden in een hoofdrol, mede mogelijk gemaakt door Europa.

Meer dan ooit staat grensoverschrijdende samenwerking op de agenda. Eind vorig jaar nog is een nieuwe samenwerkingsagenda tot stand gekomen tussen Twente, de Achterhoek, de provincies Gelderland en Overijssel en het Duitse Münsterland op gebied van onderwijs, economie, bereikbaarheid en werkgelegenheid. En die focus op grensoverschrijdende samenwerking is terecht: de Europese Unie liet in 2017 uitrekenen dat in de grensregio’s tot 8% extra economische groei mogelijk is door over de grenzen heen samen te werken.

Economie bloeit op

Samen met de regio Twente en verschillende gemeenten heeft Overijssel hier werk van gemaakt. Letterlijk ook. De Twentse economie bloeit op. De regio weet samen met de provincie Overijssel de weg naar de Brusselse subsidies en leningen goed te vinden. Ook konden door goede arbeidsbemiddeling over de grens mensen in Duitsland aan het werk. In de crisisjaren liep de werkloosheid in Twente op tot in de dubbele cijfers: 10,8 procent. Nu groeit de werkgelegenheid harder dan het landelijk gemiddelde. Mede dankzij Europa kan worden geïnvesteerd in grensoverschrijdende diplomaerkenning, arbeidsbemiddeling en taalonderwijs in de regio. Alle drie cruciaal voor economische samenwerking over grenzen heen.

Provinciale en lokale overheden zijn gebaat bij de Europese middelden die jaarlijks naar de regio stromen. Zo ontvangt Twente jaarlijks 60 miljoen euro vanuit Brussel, bijna 100 euro per inwoner. Daar zetten wij vanuit Overijssel van harte onze eigen co-financiering tegenaan.

Helaas zien we dat er steeds minder Europees geld beschikbaar komt voor de regio en voor grensoverschrijdende projecten. Die kentering zou ook een kentering voor het succesverhaal van Europa zijn, dat juist in de regio zo zichtbaar is. Zoals het Twentekanaal, dat wordt gezien als onderdeel van een Europees transportnetwerk. Vanuit Europa kwam 11 miljoen euro beschikbaar voor verbetering van het kanaal en de havens. En dankzij Europa kunnen ambulances en traumahelikopters grensoverschrijdend opereren, waardoor de maximale aanrijdtijd in extreme gevallen is teruggebracht van 30 naar 5 minuten.

Zichtbaar

Europa moet niet vergeten dat juist de projecten en investeringen in de regio voor bedrijven en inwoners zichtbaar zijn. Europa doet er dan ook goed aan om de regionale structuurfondsen niet verder te verlagen, en om ervoor te zorgen dat investeringsdrempels voor themafondsen verlaagd worden zodat ook vanuit de regio makkelijker een beroep hierop kan worden gedaan en bij voorkeur ook een fijnmaziger Europees uitvoeringsapparaat. Dan zorg je dat ondernemers en decentrale overheden Europa een stuk makkelijker weten te vinden.

Het succesverhaal van Europa ligt in de regio. Het regionale mkb, spin-offs van bijvoorbeeld de Universiteit Twente en grensoverschrijdende samenwerking met de Duitse buren. Ontwikkelingen die in schril contrast met de beweging in Brussel (en Den Haag) om de fondsen voor regionale structuurversterking te verlagen en met berichtgeving over Europa dat zich beperkt tot nieuwe grenzen. Pas als Europa ook op regionaal niveau groot durft te denken, grenzen overschrijdt, dan komt Europa dichtbij en ervaren we zichtbaar haar succes.