Nieuw regionaal beleid innovatie, het klimaat en duurzaamheid

De belangrijkste prioriteiten voor Nederland?

De Europese Commissie heeft 226 miljard euro gereserveerd voor het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) in de periode 2021-2027. Volgens de Commissievoorstellen blijft voor Nederland het bedrag ongewijzigd t.o.v. van de huidige periode; de Commissie stelt 1,4 miljard euro voor. Het overgrote deel van de ontvangen EFRO middelen in Nederland (minimaal 85%) zal gecombineerd worden ingezet op projecten om zowel Europa slimmer te maken als om Europa verder te vergroenen en verduurzamen. Daarbij zal ten minste 60% van de projecten gericht moeten zijn op o.a. onderzoek en innovatie, digitalisering, groei en concurrentiekracht van het MKB en slimme specialisatie. Het EFRO beleid blijft zich richten op alle regio’s, onderverdeeld in 3 categorieën. Voor de Nederlandse provincies betekent dit, dat er een categorie transitieregio’s (Friesland, Drenthe en Flevoland) en een categorie ontwikkelde regio’s wordt voorgesteld, waar de overige negen provincies onder vallen.

Voor provincies biedt dit interessante aanknopingspunten aangezien ze verantwoordelijk zijn voor het ruimtelijk-economische beleid en een belangrijke bijdrage leveren aan het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen op het gebied van klimaat, energie, verduurzaming en innovatie. De EFRO-middelen vormen hiervoor een cruciale pijler. Provincies zullen daarover met het Rijk in gesprek gaan om tot uitwerking te komen, zodat de programma’s in 2021 kunnen starten.

Nieuwe samenwerkingsprogramma’s

Er komt een Europees Stedelijk Initiatief Programma voor de duurzame ontwikkeling van steden en stedelijke regio’s en de Commissie reserveert daarvoor 6% uit de EFRO begroting. Het programma voor grensoverschrijdende samenwerking (Interreg) blijft behouden. Ook wordt een programma voor maritieme samenwerking rond de Noordzee en een nieuw programma voor interregionale samenwerking met regio’s in heel Europa om innovatieve investeringen te stimuleren voorzien. In beide programma’s kunnen provincies hun samenwerking met Britse regio’s blijven voortzetten, ook na de Brexit.

Verdeling middelen

Voor de toewijzing van de fondsen zullen lidstaten vanaf 2021 verdeeld worden over 3 categorieën lidstaten hetgeen bepaald wordt o.b.v. het Bruto Binnenlands Product (BBP). Daarbij betreft categorie 1, lidstaten met een BBP onder 75% van het EU-gemiddeld, categorie 2 betreft lidstaten met een BBP tussen de 75-100% van het EU-gemiddelde en de derde categorie lidstaten (zoals Nederland) hebben een BBP van 100% of daarboven. Fondsen gaan daarnaast verdeeld worden op basis van nieuwe criteria zoals (jeugd-) werkloosheid, onderwijsniveau, klimaat (CO2-uitstoot) en migratie.

De provincies zullen de komende maanden samen met partners in Nederland en Brussel waaronder o.a. de #CohesionAlliance oproepen tot een regionaal beleid, dat optimaal aansluit bij de maatschappelijke uitdagingen en opgaven waar provincies mee worden geconfronteerd.

Achtergrondinformatie

Het regionaal beleid heeft tot doel om de ongelijkheden tussen regio’s te verminderen, het concurrentievermogen te vergroten, werkgelegenheid te bevorderen en de samenwerking tussen de regio’s en steden te versterken. De publicatie van de verordeningen is het startschot voor onderhandelingen tussen de Europese Commissie, de lidstaten en het Europees Parlement over alle aspecten van het regionaal beleid vanaf 2021, waaronder de toekomstige architectuur, de algemene principes en de verdeling van de budgetten. Het betreft o.a. het voor provincies belangrijke Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), de Interreg Verordening en de algemene verordening, waarin gemeenschappelijke bepalingen zijn opgenomen.

Links:

• EC-voorstellen inzake het regionaal beleid
• Position paper van het IPO inzake het regionaal beleid, februari 2018
• In de Brochure Cohesiebeleid is een overzicht te vinden van de best practices van EFRO middelen, januari 2018
• De Nederlandse provincies hebben zich aangesloten bij de zgn. #CohesionAlliance ter bevordering van een sterk regionaal beleid voor alle regio’s

Auteurs: Sidony Venema & Alexander van den Bosch.